İRAN VE TURKİYE INTERNET YARIŞI

İran Internet özgürlüğünde Türkiye’nin önüne mi geçecek ?



Türkiye’de Internet kullanımına kısıtlamalar getiren ve  hükümet denetimini arttıran yeni yasayı ,Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün  veto edip etmeyeceği henüz açıklığa kavuşmadı . Ama yeni bir gelişme oldu, otokratik bir rejim olan sınır komşumuz İran’ın Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani  ülkesindeki Internet kullanıcılarına Mart ayı sonundan itibaren daha rahat nefes aldıracağını açıkladı

Washington Post Gazetesinde, 16 Şubat tarihinde yayımlanan bu haberi okuyunca beynimden vurulmuşa döndüm. Daha otokratik olduğuna inandığımız bir ülkede  Internet kullanıcıları rahatlatılmaya çalışılıyor, buna karşılık demokratik AB aday ülkesi olan Türkiye’de ise Internet’e sansür uygulaması başlatılmak isteniyordu.. Nitekim, 6 Şubat 2014 tarihinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi, böyle bir yasa teklifini kabul etti bile.  Bu yasa tasarısı , bu ay sonuna kadar, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün onayından geçerse  yasalaşacak.
Kulislerden gelen bazı duyumlara göre,  Cumhuriyet Halk Partisi, yasanın iptali için  Anayasa Mahkeme’sine başvuracak,  ama başvurudan önce Cumhurbaşkanı Gül’ün
 (bazıları ona Çankaya noteri diyor) kararını bekliyor.

Bir yandan dış baskılar, bir yandan yoğun protesto gösterileri ayyuka çıktı, ama Başbakan Tayyip Erdoğan Internet’e sansür getirileceğini reddediyor ve hükümetine karşı bu sesleri “porno lobisi”nin haykırışları olarak niteliyordu.

Çok yazılıp çizildi, ama bir kez daha tekrar etmekte yarar var, yeni yasa tasarısına göre;
* İnternet’te özel hayatının ihlal edildiğini düşünen kişiler mahkeme yerine doğrudan TİB’e  ( Türkiye İletişim Başkanlığı) başvuracak.
* TİB, yayının engellenmesine karar verirse, karar uygulanmak üzere Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne (ESB) bildirecek. ESB durdurma kararını en geç 4 saat içinde yerine getirecek.
* Bu talep 24 saat içinde Sulh Ceza Hakimine götürülecek. Özel hayatın gizliliğinin ihlaline bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde, doğrudan TİB Başkanı’nın emriyle erişim engellenecek. Bu acil uygulamada hakim kararı aranmayacak.
* Yer sağlayıcılar, Internet kullanıcılarının kullanım trafiklerini iki yıla kadar saklamak zorunda olacak. Ayrıca TİB’in veya mahkemenin erişimin engellenmesine karar verdiği sitelere alternatif erişim yollarını da engellemekle görevli olacak.
* En önemlisi, kullanıcı ulaşmak istediği içeriğin engellendiğini bilmeyecek. Bu durumdan hiçbir şekilde “haberdar” olamayacak.
* Kullanıcı bir linke tıkladığı zaman, o içerik URL bazlı engellendiyse, ya sayfa hiç açılmayacak, ya başka bir sayfaya yönlendirilecek ya da yanlış bir bilgiye ulaşacak.
* URL bazı engellemede, siteye girmeye çalışan kişiler, linke tıklayanlar takip edilebilecek.


Internet’te bu tür  kısıtlamalar  Çin, İran ve Suudi Arabistan’da uygulanan URL tabanlı siyasi amaçlı engelleme yöntemleri olarak biliniyor.
Internet’in teknik olarak erişebilirliğini ülkeler bazında karşılaştırmalar yaparak açıklayan Netindex’e. göre, İran, Internet erişimi için gerekli olan bant genişliğinde, 184 ülke arasında 170.’inci  sırada yer alıyor.  Anladığım kadarıyla bu, Internet erişiminin çok  yavaş olduğunu gösteriyor. İran hükümeti, şimdi teknik olarak bu bant genişliğini arttırarak Internette daha hızlı erişebilirliği hedefliyor. Washington Post Gazetesinin haberine göre, İran’ın şimdiki hedefi  nant genişliğinde 135. sıraya çıkmak ve Interneti hızlandırmak.

İran’da yıllardır uygulanan Internet’teki bu yavaş hız, hükümetin filtreleme  denetimini kolaylaştıryordu.

Ancak, İran’ın reformcu Cumhurbaşkanı Ruhani, geçen gün yaptığı açıklamada, bu denetimin ters teptiğini belirtti ve “ Allahın izniyle “,  Internet’in hızlandırılması için çalışmaların sürdüğünü ve Mart ayından itibaren hızlı Internet’in başlayacağı sözü verdi.

76 milyon nüfuslu İran’ın Bilim ve Teknoloji Bakanı, Internet denetiminin,  ülkedeki e-ticarete bile sekte vurduğunu hatırlattı ve Internet’in hızlandırılması gereksinimi dile getirdi.

Netindeks’e göre , Türkiye’de hızlı Internet mevcut. 184 ülke arasında 72. sırada.
Ama, maalesef Internet’e sansür uygulanmak isteniliyor.
2014 yılında, bilim ve teknolojide çağın gerisinde kaldıklarını itiraf eden İran hükümet  yetkilileri ise, şimdiye kadar uygulanan Internet’teki siyasi kısıtlamaların ters teptiğini itiraf ediyorlar. Yoruma açık bir durum değil mi ???